Ο νομός Αχαΐας κατοικείται από τους αρχαίους χρόνους όπως αποκαλύπτουν τα αρχαιολογικά ευρήματα. Πρώτοι κάτοικοι στην περιοχή ήταν οι Πελασγοί, οι οποίοι και την ονόμαζαν Αιγιαλεία.

Αργότερα εγκαταστάθηκαν εδώ οι Ίωνες που ονόμασαν την περιοχή Ιωνία και στη συνέχεια το 1088 π.Χ. εγκαταστάθηκαν εδώ οι Αχαιοί που της έδωσαν και το σημερινό της όνομα, Αχαΐα. Οι Αχαιοί ίδρυσαν την πόλη της Πάτρας ενώνοντας υπάρχοντες συνοικισμούς με πρωτοβουλία του Πατρέα, από τον όποιο λέγεται ότι πήρε και το όνομά της.

Κατά τα ρωμαϊκά χρόνια η Πάτρα γνωρίζει μεγάλη ακμή καθώς αποτελεί σημείο στρατηγικής σημασίας. Στις αρχές του 13ου αιώνα η Αχαΐα καταλαμβάνεται από τους Φράγκους που την χωρίζουν σε 48 μικρά φέουδα. 28 αποτελούσαν τη Βαρονία Πατρών, 12 τη Βαρονία Καλαβρύτων και 9 τη Βαρονία Αιγίου. Το 1430 ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος καταλαμβάνει το Κάστρο της Πάτρας και απελευθερώνει την Αχαΐα. Δυστυχώς αυτό δεν κράτησε πολύ καθώς το 1460 η Αχαΐα ακολουθεί την τύχη της υπόλοιπης Ελλάδας και περνά στα χέρια των Τούρκων οι οποίοι θα την διατηρήσουν έως την Ελληνική Επανάσταση του 1821, με μια μικρή ανάπαυλα από το 1687 ως το 1715 που θα περιέλθει στην κατοχή των Ενετών. Η Πάτρα και η ευρύτερη περιοχή της Αχαΐας πρωτοστατεί στην επανάσταση και είναι από τα πρώτα μέρη που θα αποτινάξουν τον τουρκικό ζυγό και θα αποκτήσει την ελευθερία της. Δυστυχώς όμως έμελε να πληρώσει έναν ακόμα μεγάλο φόρο αίματος κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο όταν ο γερμανικός στρατός κατέστρεψε τα Καλάβρυτα και εξόντωσε τον αντρικό πληθυσμό, αφήνοντας πάνω από 800 νεκρούς σε αυτό που ονομάστηκε Σφαγή των Καλαβρύτων.